Akran ilişkileri,çocuğun gelişiminde önemli bir rol oynar. Anne-babayla başlayan iletişim,bağlanma,yakınlık ve dünyayı keşfetme çemberi akranların da dahil olmasıyla daha da genişler.Özellikle son yıllarda çalışan anne babalar dolayısıyla erken yaşta kreşe başlayan çocuklar için akran ilişkilerinin önemi oldukça fazladır.Akran ilişkileri, okul öncesi dönemdeki bedensel,zihinsel,sosyal ve duygusal olgunlaşma sürecinde çocuğun sosyal davranışlarında değişime neden olmaktadır.Örneğin,Anne-baba çocuk yetiştirme konusunda ne kadar hassas davransalar da okul öncesi çağlarda antisosyal bir arkadaş iyi çocuk yetiştirmenin olası olumlu etkilerini azaltabilir.

Bebeklik Dönemi

Bebekler yaklaşık 6 aylık olduklarında diğer bebeklerle ilişki kurmaya başlarlar.Bu yaşlarda iki bebek yan yana bırakıldığında birbirlerine dokunmaya çalışır ve bu süreç bir yaşına kadar saç çekme,kıyafetlere asılma gibi eylemlerle devam eder. Bu onlar için olumlu bir etkileşim halidir.Bir başka yaşıtı tarafından fark edildiğini,tepkilerinin karşılık bulduğunu fark etmeye başlarlar.Bu dönemde bebeklerin sıklıkla akranlarıyla aynı ortamlarda bulunmalarını sağlamak, onların yaşıtlarına olan ilgisini arttırabilmekte ve bebeklerin birbirlerini etkileme çabası içerisinde bulunmalarını sağlamaktadır.

1.5-2 yaşlarına geldiklerinde bebekler kimi zaman birlikte oyun oynasalar da genellikle yan yanayken farklı oyuncaklarla oynarlar.Bir grubun içinde olmak ama kendi seçtiği oyuncağıyla oynamak bebeğe iyi hissettirir.Bu, grup oyunlarına geçişte bir ısınma gibi düşünülebilir.Önce bebekler,akranlarıyla aynı ortamda olmayı öğrenir daha sonra birbirlerine ilgilerini ifade etmeye,bakışmaya,sesler çıkarmaya başlarlar.Ardından birlikte oyunlar oynamaya başlarlar.Aktif bir şekilde ikili ilişkiye geçtikleri bu dönem onlar için bir çok farklı duygu ve davranış barındırır.

Çocukluk Dönemi

3 veya 4 yaşındaki çocuklar artık yalnız oynamak yerine arkadaşlarıyla oynamayı tercih ederler.Bu dönem oyun arkadaşları genelde hem cinsleridir.Hemcinslerinin isteklerine de daha çabuk yanıt verirler. Hemcinsini yakın bulmak,onlarla iletişimi hızlandırır genellikle de ilkokul çağına kadar böyle devam eder.

Evcilik gibi daha çok işbirliği gerektiren oyunları tercih ederek,bir bütünün parçası olurlar.Bu hem bir grupta kendi yaptığıyla var olmayı,başarı hissini geliştirir bir taraftan da bir gruba ait olmanın iç huzurunu hissettir. Tabiki bu ilişkiler derin ya da yakın arkadaşlık ilişkilerinden uzaktır .Bazen birbirlerinin isteklerini görmezden geldikleri,oyunu bozdukları olabilir.Ancak yine de arkadaş olmadıkları çocuklara göre arkadaş olduklarına daha ılımlı,daha az hırçınlık barındıran,daha bağışlayıcı ve daha destekleyici bir ilişki içinde oldukları görülür.Bu yakınlık duygusu çocuğun gelişimine ve sosyal becerilerine olumlu katkı sağlar. Çünkü bir arada oynayabilmek için ortak bir noktada buluşulması gerekir bu da kendi istek ve arzularını oyunun çıkarları doğrultusunda bir yana bırakmaları gerektiği anlamını taşır. Dolayısıyla başkalarının duygu ve düşüncelerinin biraz da olsa farkına varmaları gerekir. Dolayısıyla çocuk,bilişsel bir çok beceri kazanmış olur. Olumlu akran ilişkileri, çocuğun gelişimini böylelikle desteklemiş olur.

Ebeveyn olarak Ne Yapmalı?

●Anne babaların çocuklarına akran ilişkileri kurabilecekleri ortam yaratmaya özen göstermeleri önemlidir.Paylaşmayı,empati kurabilmeyi,rekabeti daha önce deneyimlemiş, çocuklar okul çağına geldiklerinde sosyal ilişkilerini daha hızlı geliştirebilecekleri için okuldaki uyum sürecinde sosyal anlamda fazla sancı çekmezler.
●Okul öncesi dönemde çocuklarında kendi yaş grupları içerisinde başarılı ilişkiler kuramadıklarını,arkadaşlarına zarar vermek istediklerini,gruba dahil olmaktan kaçınmalar yaşadıklarını,başka bir çocuğun varlığından aşırı huzursuz,agresif tavırlar sergilediklerini,rekabet ortamı hissettiğinde sıkıntı çıkarttıklarını gözlemliyorlarsa ileriki yaşlarda daha büyük sorunlar yaşamamak adına bir uzmandan yardım almalıdırlar.

Bee,Boyd,Çocuk Gelişim Psikolojisi,2009,Kaknüs Yayınları
Chen,He,Chang&Liu, 2005
Dunn.1993;Hartup,Laursen,Stewart&Easten 1998;Nexcomb&Bagwell,1995